روستای فُردو
روستای فُردو در 15 کیلومتری جنوب شرقی کهک و 47 کیلومتری جنوب شهر قم قرار دارد این روستا از جنوب غربی به کوه چال از جنوب شرقی به کوه عبدالوهاب و از شرق به کوه سلطان سعید شاه محدود می‌شود.نام روستای فردو برگرفته از کلمه فردوس به معنای بهشت است.
روستای فردو در محدوده کوهستانی جنوب شرقی کهک استقرار یافته و ارتفاع آن از سطح دریا در حدود 2070 متر است و اقلیمی معتدل و کوهستانی دارد.آب و هوای این روستا در بهار و تابستان خنک و مطبوع و در زمستان سرد و خشک است. رودخانه فصلی فردو در شرق روستا جریان دارد.
روستای فردو قدمت و پیشینه تاریخی طولانی دارد. بنای امامزاده بسوره (باوره) در حوالی روستا و همچنین امامزاده‌ای در داخل روستا قدمت این روستای کوهستانی را نشان می‌دهند. قدمت این زیارتگاه‌ها به دوره صفوی می‌رسد.مردم روستای فردو به زبان فارسی و با لهجه محلی سخن می‌گویند مسلمان و پیرو مذهب شیعه جعفری هستند.
درآمد اکثر مردم روستای فردو از فعالیت‌های زراعی ودامداری تامین می‌شود. گروهی از مردم روستا در امور خدماتی و تولید صنایع دستی اشتغال دارند. در روستای فردو پرورش زنبور عسل نیز رواج دارد.
مهم‌ترین محصولات زراعی روستا شامل گندم، جو، لوبیا و عدس است. اراضی این روستا به صورت آبی و دیم کشت می شوند و آب اراضی مزروعی از رودخانه و قنات تامین می‌شود.باغداری در روستا رونق دارد و انواع میوه‌ها مانند گردو، فندق، گیلاس، بادام، هلو، زردآلو و سیب از محصولات باغی آن است.
مراتع سرسبز و حاصلخیز اطراف این روستا موجبات رونق دامداری را فراهم آورده و انواع لبنیات در آن فراهم آورده و انواع لبنیات در آن فرآوری می شود. زنان روستای فردو در کنار فعالیت‌های زراعی و دامداری به بافت انواع قالی، زیلو و گلیم می‌پردازند.
روستای کوهپایه‌ای فردو بافت مسکونی متراکم دارد و خانه‌های روستا برای غلبه بر شیب طبیعی زمین و امنیت بیشتر در کنار یکدیگر و اکثر در یک طبقه و به ندرت در دو طبقه با سقف‌های مسطح ساخته شده‌اند.
دیوارهای خانه‌ها ضخیم است و در و پنجره‌های چوبی و آهنی دارند. مصالح عمده به کار رفته در ساخت اکثر واحدها مسکونی آجر، خشت، کاهگل، گچ، سیمان و آهن می‌باشد.
شکل خانه‌ها از نوع معیشت و مشاغل خانوار روستایی تبعیت می‌کند؛ مثلا در منازل دامداران علاوه بر فضاهای معمول انبار علوفه و اصطبل نیز وجود دارد سبک سیاق معماری روستا بسیار ساده و در عین حال بسیار زیباست.
جاذبه‌های گردشگری روستای فردو:
روستای فردو با ویژگی‌های منحصر به فرد طبیعی یکی از روستاهای جالب توجه منطقه است.ارتفاعات اطراف مراتع وسیع کشتزارهای پیرامونی و باغ‌های روستا چشم اندازهای زیبا و شگفت انگیزی را پدید آورده‌اند.
جریان چشمه‌ها مزارع و باغات از جاذبه‌های بسیار زیبایی اطراف روستا هستند.در فاصله 10 تا 12 کیلومتری اطراف روستا رودخانه پرآبی جریان دارد که حواشی آن زیستگاه پرندگان و جانوران گوناگونی است.
کوه برف انبار در فاصله 12 کیلومتری روستا قرار دارد و با چشم اندازهای بسیار زیبا گردشگران طبیعت دوست را به سوی خود جذب می‌کند.سطوح کوه در فصل زمستان از برف یکپارچه سفید پوش می‌شود و جلوه‌ای بسیار تماشایی می‌یابد.
غار سالمستان یکی دیگر از جاذبه‌های طبیعی این روستاست که در فاصله 5/8 کیلومتری قرار دارد. این غار مورد توجه غار نوردان و فضایی برای به گذران اوقات فراغت است.مزرعه وسف از مزارع وسیع سرسبز و از جاذبه‌های طبیعی و تفرجگاه‌های اطراف روستا است.
ویلحال مرتع وسیع و زیبایی است که در 16 کیلومتری روستای فردو قرار دارد. این مرتع یکی از نواحی سرسبز و تماشایی روستاست که در بهار و تابستان با هوایی ییلاقی جلوه‌ای ویژه می‌یابد.
انواع گیاهان دارویی مانند گل گاو زبان، شیرین بیان، گل ختمی، شاتره، خاکشیر و گون در پیرامون روستا می‌رویند که کاربردهای متنوعی دارند.انواع پرندگان و جانوران مانند شغال، گرگ، روباه، خرگوش، کبک و تیهو حیات جانوری پیرامون روستا را تشکیل می‌دهد.
آرامگاه امامزاده فردو، بقعه‌ای ساده و کوتاه است که در بالای تپه‌ای کوچک و میان گورستان روستا قرار دارد. این آرامگاه را مدفن شش تن می‌نامند.
در برابر در ورودی بقعه، یکی دو سنگ قبر کوچک با تاریخ‌های 1027 و 1150 هجری قمری و درون گورستان، چند سنگ قبر کهنه از جمله دو سنگ بزرگ از قرن یازدهم هجری قمری دیده می‌شود، لکن بنای امامزاده چندان قدیمی نیست. امامزاده فردو، مورد احترام مردم روستای فردو و روستاهای پیرامونی است.بنای امامزاده بوره (باوره)، در 8 کیلومتری روستای فردو در مزرعه باوره واقع شده است.
این بنا شامل دو بقعه است که در هر بقعه، دو امامزاده به نام های شاهزاده محمد و حسین، حلیمه خاتون و زینب خاتون از احفاد امام کاظم (ع) مدفون شده‌اند.پوشش این دو بقعه از نوع عرقچینی با مصالح سنگ و گچ و از آثار قبل از دوره صفوی است که تزئینات هنری خاصی ندارد.
قاعده هر دو بقعه از خارج و داخل به شکل مربع و دهانه آن 3 و ارتفاع آن 7 متر است؛ در هر ضلع آن شاه نشینی با طاق رومی پوش ساخته شده است.در زوایای بالای بقعه، نیم طاقی های مربع به هشت ضلعی تبدیل شده اند. نورگیرهای 8 ضلعی گچ بری مشبک دارد.
در میانه هر یک از دو بقعه دو صندوق منبت، روی قبور نصب گردیده که از آثار هنری قرن یازدهم هجری قمری است.در جهت شمال امامزاده، ایوان قدیمی از سنگ و گچ با جدار سفید کاری احداث شده است.
دو لنگه در منبت کاری شده تابستانی، در مدخل بقعه و در زیر ایوان نصب شده است. این امامزاده مورد احترام و توجه مردم روستا و زائران است.مردم روستای فردو، در اعیاد بزرگ مذهبی و ملی به جشن و سرور و در ایام سوگواری به عزاداری می‌پردازند. مراسم شبیه خوانی و تعزیه خوانی در ایام محرم برگزار می‌شود.
انواع موسیقی محلی در مراسم جشن و شادی و عروسی و همچنین در برخی از عزاداری‌ها رواج دارد.پوشاک محلی در میان مردم روستا کمتر مشاهده می‌شود، اما کهنسالان از لباس محلی استفاده می کنند.قالی‌های زیبا با طرح‌های سنتی و ابتکاری که اغلب از جنس ابریشم و در ابعاد کوچک بافته می‌شود از مهم‌ترین صنایع دستی مردم این روستاست.
همچنین انواع گلیم و زیلو در طرح ها و رنگ های متنوع در روستا بافته می شود.از غذاهای محلی روستا می‌توان به کالجوش، اشکنه، آش جو، فسنجان، قورمه و کوفته اشاره کرد.انواع نان‌های محلی، قره قوروت، لبنیات، خشکبار و محصولات باغی از مهم‌ترین سوغاتی‌های روستای فردو به شمار می‌روند.
بازدیدکنندگان در بهار و تابستان برای اقامت شبانه از امامزادة داخل روستا و امامزاده باوره استفاده می‌کنند.روستای فردو از طریق شهرهای قم و کهک، با جاده آسفالت و از طریق شهر کاشان روستای رحق با جاده خاکی ماشین‌رو قابل دسترسی است.
همچنین این روستا با داشتن ??? شهید (با توجه به جمعیت کم) در دوران جنگ تحمیلی در ایران رکوردار است.فردو قبلا به خاطر آب وهوای متعادل آن و حضور گردشگران در تابستان معروف بود اما بعدا شهرتش به فراتر از مرزها رسید و به اولین روستای اینترنتی و هسته‌ای ایران معروف شده است.
نام روستای فُردو به دلیل اینکه برای تأسیسات هسته‌ای کشورمان در حوالی قم انتخاب شد، در صدر اخبار جهانی به‌ویژه خبرگزاری‌ها قرار گرفت به طوری که می‌توان گفت فردو، روستایی است که یک شبه جهانی شده است.
وب سایت رسمی روستای هسته ای
وب سایت جامع فرهنگی شهدای روستای فردو
